У Докшыцах прапануюць усталяваць помнік выбітнаму скульптару і паўстанцу Генрыху Дмахоўскаму

Як і чакалася, прапанова ўсталяваць помнік Генрыху Дмахоўскаму зыходзіць не ад мясцовых уладаў, а ад актывістаў з Віцебшчыны, якія зацікаўлены ў захаванні гістарычнай памяці. У гэтым годзе, 26 кастрычніка, адзначалася 214-я гадавіна з дня нараджэння Дмахоўскага, і ў наступным юбілейным годзе было б надзвычай дарэчы ўшанаваць памяць выбітнай асобы, усталяваўшы помнік у цэнтры раёна.

Генрых Дмахоўскі нарадзіўся ў Дзісненскім павеце і ў маладым узросце далучыўся да вызвольнага паўстання 1831 года. Пасля паразы паўстання яго атрад адступіў на тэрыторыю Аўстра-Венгрыі, дзе Дмахоўскага арыштавалі, і суд прыгаварыў яго да зняволення ў крэпасці Куфтайн, якое ён адбыў з 1834 да 1841 года. Пасля вызвалення ён жыў у Францыі, дзе займаўся мастацтвам, навучаўся ў школах і майстэрнях вядомых скульптараў, піша vitebskspring.org.

Пазней Дмахоўскі эміграваў у ЗША, дзе пад псеўданімам Генры Сандэрс адкрыў школу скульптуры і майстэрню, у якой стварыў партрэтныя медальёны і бюсты Джорджа Вашынгтона, Бенджаміна Франкліна, Томаса Джэферсана, што дагэтуль упрыгожваюць Капітолій. Пасля смерці імператара Мікалая I і аб’яўлення амністыі ён вярнуўся ў Вільню, дзе працягваў працу скульптарам. Падчас паўстання Кастуся Каліноўскага ў 1863–1864 гадах Дмахоўскі выконваў абавязкі рэвалюцыйнага камісара Дзісненскага павета. Ён загінуў у баі з царскімі войскамі паблізу маёнтка Парэчча на тэрыторыі сучаснага Докшыцкага раёна.

Магіла Дмахоўскага, дзе ён пахаваны разам з двума невядомымі паўстанцамі, знаходзіцца ў лесе на старым курганным могільніку каля вёскі Бірулі ў Докшыцкім раёне. Доўгі час пахаванне знаходзілася ў запусценні, але ўвесну 2020 года яно было добраўпарадкавана, і на каменным крыжы з’явілася мемарыяльная дошка.

Петыцыя №5952 адзначае, што «Генрых Дмахоўскі не толькі пакінуў пасля сябе выдатныя творы мастацтва, але і стаў сімвалам мужнасці і вернасці ідэалам свабоды. Яго творчасць і змаганне за незалежнасць назаўсёды ўпісаны ў гісторыю нашага народа». Падпісанты петыцыі сцвярджаюць, што «ўсталяванне помніка Дмахоўскаму паспрыяе захаванню гістарычнай памяці пра гэтага выбітнага дзеяча, чыя творчасць і жыццё складаюць важную частку нацыянальнай спадчыны Беларусі», і што «кожны камень манумента будзе напамінам аб яго ўкладзе ў развіццё навукі і адукацыі, падкрэсліваючы значнасць інтэлектуальнай спадчыны».

Збор подпісаў пад петыцыяй завершаны, і 9 лістапада яна была накіравана ў Докшыцкі райвыканкам, які павінен даць адказ да 19 снежня.

Подписывайтесь на нас в: Яндекс, Дзен, Google Новости, Telegram-канал, «секретный» Telegram-чат!